Żydzi są jednym z najstarszych narodów na świecie. Ich historia znana jest dzięki Biblii, historykom niebiblijnym oraz odkryciom archeologicznym. O ich historii mamy więcej informacji niż o jakimkolwiek innym narodzie. Wykorzystamy tę wiedzę do podsumowania. Aby uczynić historię Izraelitów (starotestamentowe określenie narodu żydowskiego) łatwiejszą do prześledzenia, użyjemy osi czasu.
Abraham: Początki żydowskiego drzewa rodowego
Oś czasu zaczyna się od Abrahama. On otrzymał obietnicę o pochodzących od niego narodach i miał spotkania z Bogiem zwieńczone symbolicznym ofiarowaniem syna Izaaka. Ta ofiara była znakiem wskazującym na Jezusa przez oznaczenie przyszłego miejsca, gdzie Jezus miał być ofiarowany. Zielony kolor na osi to czas, gdy potomkowie Izaaka byli niewolnikami w Egipcie. Okres ten rozpoczyna się, gdy Józef, wnuk Izaaka, zaprowadził Izraelitów do Egiptu, gdzie później zostali niewolnikami.
Mojżesz: Izraelici stają się narodem pod panowaniem Boga
Mojżesz wyprowadził Izraelitów z Egiptu dzięki dziesiątej pladze (noc paschalna), która zniszczyła Egipt i umożliwiła na Wyjście Izraelitów z Egiptu ku ziemi Izraela. Before he died, Zanim umarł, Mojżesz ogłosił Izraelitom Błogosławieństwa i Przekleństwa (tam gdzie oś czasu zmienia się z zielonej na żółtą). Będą Błogosławieni, jeśli będą posłuszni Bogu, lecz doświadczą Przekleństwa, jeśli nie będą. Od tamtej pory Błogosławieństwa te i Przekleństwa miały towarzyszyć narodowi żydowskiemu.
Przez kilka stuleci Izraelici żyli na swojej ziemi, ale nie mieli króla ani nie mieli Jerozolimy jako stolicy – w tym czasie należała ona do innego narodu. Jednakże, to się zmieniło wraz z królem Dawidem około 1000 r. p.n.e.
Dawid zakłada dynastię królewską w Jerozolimie
Dawid zdobył Jerozolimę i ustanowił je stolicą. Otrzymał obietnicę przyjścia ‘Chrystusa’ i od tego czasu naród żydowski czekał na Niego. Jego syn Salomon został jego następcą i wybudował w Jeruzolimę Pierwszą Świątynię. Potomkowie króla Dawida kontynuowali rządy przez około 400 lat – ten okres (1000–600 p.n.e.) oznaczony jest kolorem jasnoniebieskim. Był to okres chwały Izraelitów – otrzymali obiecane Błogosławieństwa. Byli narodem potężnym, mieli zaawansowaną w rozwoju społeczność, kulturę, i swoją Świątynię. Ale Stary Testament opisuje również rosnące w tym czasie zepsucie i bałwochwalstwo. Wielu proroków w tym okresie ostrzegało Izraelitów, że Przekleństwa Mojżesza spadną na nich, jeśli się nie zmienią. Lecz ostrzeżenia te były ignorowane.
Pierwsze wygnanie Żydów do Babilonu
W końcu – około 600 r. p.n.e. – Przekleństwa wypełniły się. Nadciągnął Nabuchodonozor, potężny król babiloński – dokładnie tak jak Mojżesz 900 lat wcześniej zapowiedział w swoim Przekleństwie:
Sprowadzi Pan na ciebie naród z daleka, z krańca ziemi… naród o srogim obliczu, który nie okaże względu starcowi i nad pacholęciem się nie zlituje. … Będzie cię oblegał we wszystkich twoich miastach w całej ziemi, którą dał ci Pan, Bóg twój. V Księga Mojżeszowa 28:49-52
Nabuchodonozor zdobył Jerozolimę, spalił ją, i zniszczył Świątynię zbudowaną przez Salomona. I wtedy przesiedlił Izraelitów do Babilonu. Pozostali tylko ubodzy Izraelici. Tak w pełni spełniły się proroctwa Mojżesza, że
… zostaniecie wytępieni z ziemi, do której idziesz, aby ją objąć w posiadanie. I rozproszy cię Pan pomiędzy wszystkie ludy od krańca po kraniec ziemi… V Księga Mojżeszowa 28:63-64
I tak przez 70 lat, okres zaznaczony kolorem czerwonym, Izraelici żyli jako wygnańcy z dala od ziemi obiecanej Abrahamowi i jego potomkom.
Powrót z wygnania za panowania Persów
Po tym wszystkim Cyrus, władca Imperium Perskiego, podbił Babilon i stał się najpotężniejszym władcą na świecie. Pozwolił Izraelitom na powrót do swojej ziemi.
Jednakże nie byli już niezależnym państwem – teraz byli prowincją Imperium Perskiego. Trwało tak przez 200 lat (kolor różowy na osi czasu). W tym okresie Świątynia Żydowska (znana jako Druga Świątynia) i miasto Jerozolima zostały odbudowane.
Pod panowaniem Greków
Wówczas Aleksander Wielki podbił Imperium Perskie i przyłączył ziemie Izraelitów jako prowincję do Imperium Grecji na następne 200 lat (kolor ciemnoniebieski na linii czasu).
Pod panowaniem Rzymian
Następnie Rzymianie zwyciężyli imperium Greków i to oni stali się dominującym mocarstwem na świecie. Izrael ponownie został prowincją – tym razem Cesarstwa Rzymskiego (okres oznaczony kolorem jasnożółtym), i to właśnie w tym czasie żył Jezus. To wyjaśnia, dlaczego w ewangeliach są rzymscy żołnierze – na ziemi Izraela w czasach Jezusa nad Żydami sprawowali władzę Rzymianie.
Drugie wygnanie Żydów za panowania Rzymian
Od czasu Babilończyków (600 r. p.n.e.) Izraelici (albo Żydzi, jak są nazywani obecnie) nie byli niepodlegli tak jak byli pod panowaniem króla Dawida. Byli pod rządami obcych mocarstw. Żydzi burzyli się przeciw temu i zbuntowali się przeciwko panowaniu Rzymian. Ci przybyli (z armią, przyp.tłum.) i zniszczyli Jerozolimę (70 r. n.e.), spalili doszczętnie Drugą Świątynię, i rozesłali Żydów jako niewolników po całym Cesarstwie Rzymskim. To było drugie wygnanie Żydów. Ponieważ Rzym był tak wielki, Żydzi zostali rozsiani po całym świecie.
Żydzi rozproszeni po całym świecie.
I tak naród żydowski żył przez prawie 2000 lat: rozproszony w obcych krajach i nigdy w nich nieakceptowany. Wśród tych różnych narodów Żydzi często cierpieli ogromne prześladowania. To prześladowanie Żydów było szczególnie prawdziwe w chrześcijańskiej Europie. Od Hiszpanii, w zachodniej Europie, po Rosję – kraje chrześcijańskie – Żydzi żyli często w trudnych i niebezpiecznych warunkach. Przekleństwa Mojżesza z około 1500 roku p.n.e. były precyzyjnymi opisami tego jak żyli.
… Ale i u tych narodów nie będziesz miał wytchnienia i nie będzie odpoczynku dla stopy twojej nogi, lecz Pan da ci tam serce zatrwożone, oczy przygasłe i duszę zbolałą. V Księga Mojżeszowa 28:65
Przekleństwa przeciw Izraelitom były po to, by ludy pytały:
I będą mówić wszystkie narody: Za co Pan uczynił tak tej ziemi? Co za przyczyna tego wielkiego żaru jego gniewu?
A odpowiedzią było:
… Za to, że opuścili przymierze z Panem, Bogiem swoich ojców, które z nimi zawarł, gdy wyprowadził ich z ziemi egipskiej, A oni poszli i służyli innym bogom i oddawali im pokłon, bogom, których nie znali i których im nie przydzielił. V Księga Mojżeszowa 29:23-25
Wykres poniżej pokazuje ten 1900-letni okres, zaznaczony długim czerwonym paskiem.
Widać że w swojej historii Żydzi przeżyli dwa okresy wygnania, lecz to drugie wygnanie trwało o wiele dłużej od pierwszego.
Zagłada w XX wieku
Prześladowania Żydów osiągnęły swoje apogeum gdy Hitler, przy pomocy nazistowskich Niemiec, starał się zlikwidować wszystkich Żydów żyjących w Europie. Prawie mu się to udało, ale został pokonany, a resztka Żydów przetrwała.
Współczesne odrodzenie Izraela
Godny zastanowienia jest niezwykły fakt, że po tak wielu stuleciach istnienia bez ojczyzny istnieli ludzie, którzy nazywali siebie ‘Żydami’. Ale to było wyrazem spełnienia ostatnich słów Mojżesza, zapisanych 3500 lat temu. W 1948 roku Żydzi, za pośrednictwem Organizacji Narodów Zjednoczonych, zobaczyli niezwykłe odrodzenie współczesnego państwa Izrael, jak Mojżesz napisał wieki wcześniej:
To wtedy przywróci Pan, Bóg twój, twoich jeńców i zmiłuje się nad tobą, i zgromadzi cię z powrotem ze wszystkich ludów, gdzie cię rozproszył Pan, Bóg twój. Choćby twoi wygnańcy byli na krańcu nieba, to i stamtąd zgromadzi cię Pan, Bóg twój, i stamtąd cię zabierze. V Księga Mojżeszowa 30:3-4
I to było także niezwykłe, że państwo to powstało pomimo ogromnego sprzeciwu i niechęci. Większość z okolicznych narodów toczyła wojny przeciw Izraelowi w 1948 … w 1956 … w 1967 i znów w 1973 roku. Izrael, bardzo nieliczny naród, często był w stanie wojny z pięcioma narodami jednocześnie. Jednakże Izrael nie tylko przetrwał, ale powiększył też swoje terytoria. W wojnie 1967 roku Żydzi odzyskali Jerozolimę, swoją historyczną stolicę, założoną przez Dawida 3000 lat temu. Skutki utworzenia państwa Izrael, i konsekwencje tych wojen przyczyniły się do powstania jednych z najtrudniejszych problemów politycznych naszego współczesnego świata.
Leave a Reply