Boże Narodzenie jest uznawane za główne święto globalne, obchodzone przez narody na całym świecie. Obchody Bożego Narodzenia są pełne muzyki, jedzenia, dekoracji i prezentów – podczas gdy dokładny sposób świętowania różni się w zależności od kraju. Jednak w swojej historycznej istocie Boże Narodzenie świętuje narodziny biednego żydowskiego chłopca urodzonego nieco ponad 2000 lat temu.
Niepowtarzalna istota Bożego Narodzenia staje się ironiczna, gdy uświadomimy sobie, że jedynymi ludźmi, którzy omijają obchody Bożego Narodzenia, są Żydzi; ci sami ludzie, z których narodził się ten żydowski chłopiec, którzy zapoczątkowali tradycję. Już sama ta intryga sprawia, że historia Bożego Narodzenia jest warta zbadania, a to właśnie zrobimy tutaj.
Żydowska historia narodzin: lepsza niż Święty Mikołaj
Prawie wszystkie postacie tworzące dramat otaczający narodziny tego chłopca były Żydami. Jeden z dwóch historyków, którzy udokumentowali tę historię, był również Żydem.
Intryga, napięcie i świętowanie otaczające narodziny tego żydowskiego dziecka, zapisane przez żydowskiego lewitę, sprawiają, że późniejsze dodatki bożonarodzeniowe, takie jak Święty Mikołaj, Biegun Północny i elfy w warsztacie Świętego Mikołaja, wypadają przy nich blado.
Levi, znany również jako Matthew, chciał, abyśmy wiedzieli na pewno, że chłopiec, o którym pisał, był Żydem. Dlatego rozpoczął swoją opowieść tym zdaniem – pierwszym zdaniem w swojej ewangelii i Nowym Testamencie.
‘Zwój o pochodzeniu Jezusa Chrystusa, syna Dawida, syna Abrahama. ‘
Mateusza 1:1
Nie tylko był synem Abrahama, jak wszyscy Żydzi, ale także potomkiem słynnego króla Dawida! Jaki inny temat mógłby wywołać większe oczekiwanie? Z pewnością nie Święty Mikołaj.
Opowieść o narodzinach Jezusa
What were the circumstances surrounding Jesus’ birth? Matthew tells us in striking detail.
‘Z pochodzeniem Jezusa Chrystusa było natomiast tak: Po zaręczeniu Jego matki Marii Józefowi, przed ich zejściem się, została znaleziona brzemienną z Ducha Świętego. Józef natomiast, jej mąż, jako [człowiek] prawy, nie zamierzał jej zniesławiać, lecz chciał się z nią bez rozgłosu rozwieść. Gdy to rozważał, oto we śnie ukazał mu się anioł Pana i powiedział: Józefie, synu Dawida, nie bój się przygarnąć Marii, twojej żony, gdyż to, co się w niej poczęło, jest z Ducha Świętego. Urodzi ona Syna i nadasz mu imię Jezus; On bowiem wybawi swój lud od jego grzechów. A to wszystko stało się, aby wypełniło się to, co zostało wypowiedziane przez Pana za pośrednictwem proroka: Oto panna pocznie i urodzi syna, i nadadzą mu imię Immanuel, co się wykłada: Bóg z nami . Gdy zaś Józef obudził się ze snu, zrobił tak, jak mu rozkazał anioł Pana, i przygarnął swoją żonę. Nie współżył z nią jednak, dopóki nie urodziła syna – i nadał Mu imię Jezus.’
Mateusza 1:18-25
The Virgin Birth
Mateusz szybko wprowadza nas w głęboką kontrowersję, ponieważ mówi nam z pewnością, że Maryja była dziewicą, kiedy urodziła. Łukasz, inny ewangelista, podaje dalsze szczegóły dotyczące tego wydarzenia.
‘Natomiast w szóstym miesiącu anioł Gabriel został posłany przez Boga do galilejskiego miasta o nazwie Nazaret, do dziewicy przyrzeczonej mężowi o imieniu Józef, z domu Dawida – a dziewicy tej było na imię Maria. Po wejściu do niej powiedział: Witaj, obdarzona łaską, Pan z tobą! Błogosławiona jesteś między kobietami. Lecz ona przeraziła się z powodu tego słowa i zaczęła się zastanawiać, co by to przywitanie mogło znaczyć. A anioł powiedział do niej: Przestań się bać, Mario, znalazłaś bowiem łaskę u Boga. Oto poczniesz w łonie i urodzisz syna, i nadasz Mu imię Jezus. Ten będzie wielki i nazwą Go Synem Najwyższego. Da Mu też Pan Bóg tron Jego ojca Dawida i będzie królował nad domem Jakuba na wieki, a Jego Królestwu nie będzie końca. Wtedy Maria zapytała anioła: Jak to się stanie, skoro nie znam męża? W odpowiedzi anioł powiedział do niej: Duch Święty zstąpi na ciebie i moc Najwyższego zacieni cię; Dlatego też Święte, które się urodzi, będzie nazwane Synem Boga. ‘
Łukasza 1:26-35
Zaskakująco, rabiniczne źródła żydowskie ujawniają swoją wiarę w dziewicze narodziny . Temat dziewiczego narodzenia sięga czasów Adama i Ewy , a jego cudowna natura została zapowiedziana w narodzinach Izaaka .
Szczegóły narodzin Jezusa według Łukasza
Łukasz kontynuuje opis narodzin Jezusa:
‘Właśnie w tych dniach wyszedł dekret od cesarza Augusta, aby spisać cały [zamieszkany] świat. Pierwszy ten spis odbył się, gdy Kwiryniusz był namiestnikiem Syrii. Wszyscy zatem szli, by się spisać, każdy do swojego miasta. Poszedł też Józef z Galilei, z miasta Nazaret, do Judei, do miasta Dawidowego, zwanego Betlejem, dlatego że był z domu i z rodu Dawida, by poddać się spisowi wraz z poślubioną sobie Marią, która była w ciąży. Akurat gdy tam byli, wypełniły się dni jej rozwiązania. I urodziła swego pierworodnego Syna, owinęła Go [w pieluszki] i położyła Go w żłobie, ponieważ w izbie nie było dla nich miejsca. ‘
Łukasza 2:1-7
Pasterze przy narodzeniu Jezusa
‘A byli w tej okolicy pasterze, którzy obozowali [w polu] i trzymali nocą straże przy swoim stadzie. I stanął nad nimi anioł Pana i oświeciła ich zewsząd chwała Pana, i ogarnął ich wielki strach. Lecz anioł przemówił do nich: Przestańcie się bać, bo oto ogłaszam wam wielką radość, która stanie się [udziałem] całego ludu, gdyż dziś urodził się wam Zbawca, którym jest Chrystus Pan, w mieście Dawida. A to będzie wam znakiem: Znajdziecie Niemowlę owinięte [w pieluszki] i położone w żłobie. I nagle zjawił się z aniołem tłum wojska niebieskiego, który wielbił Boga i powtarzał: Chwała na wysokościach Bogu, a na ziemi pokój ludziom dobrej woli. A gdy aniołowie odeszli od nich do nieba, pasterze zaczęli mówić jeden do drugiego: Dostańmy się aż do Betlejem i zobaczmy to spełnione słowo, które Pan nam oznajmił. Poszli więc, śpiesząc się, i znaleźli Marię, Józefa oraz Niemowlę leżące w żłobie. Kiedy zaś zobaczyli, oznajmili [im] o słowie, które im zostało powiedziane o tym Dziecku. Wtedy wszyscy, którzy usłyszeli, zdziwili się tym, o czym im opowiedzieli pasterze. Maria zaś zachowywała wszystkie te słowa i kojarzyła je w swoim sercu. Potem pasterze wrócili, chwaląc i wielbiąc Boga za wszystko, co słyszeli i widzieli – tak, jak to im zostało powiedziane. ‘
Łukasza 2:8-20
Trzej Mędrcy odwiedzają Betlejem
Wizyta Trzech Mędrców jest zwykle uwzględniona w Historii Narodzenia. Mateusz pisze:
‘Gdy Jezus urodził się w Betlejem w Judei za dni króla Heroda, oto przybyli do Jerozolimy magowie ze Wschodu z zapytaniem: Gdzie jest ten narodzony król Żydów? Zobaczyliśmy bowiem wschód Jego gwiazdy i przyszliśmy złożyć Mu pokłon. Gdy król Herod o tym usłyszał, przeraził się, a z nim cała Jerozolima. Zgromadził zatem wszystkich arcykapłanów oraz nauczycieli ludu i zaczął ich wypytywać, gdzie Chrystus ma się narodzić. Oni zaś odpowiedzieli mu: W Betlejem judzkim; bo tak zostało napisane przez proroka: I ty, Betlejem, ziemio judzka, wcale nie jesteś najmniejsze pośród książąt Judy, z ciebie bowiem wyjdzie władca, który będzie pasł mój lud Izraela. Wtedy Herod potajemnie przywołał magów i dokładnie się od nich dowiedział o czasie pojawienia się gwiazdy. Następnie posłał ich do Betlejem, mówiąc: Idźcie i dokładnie wypytajcie o to dziecko, a gdy tylko je znajdziecie, donieście mi, abym ja też mógł iść i złożyć Mu pokłon. ‘
Mateusza 2:1-8
Mędrcy znajdują Dzieciątko Jezus
‘Oni zaś po wysłuchaniu króla poszli. A oto gwiazda, której wschód zobaczyli, prowadziła ich, aż doszła i stanęła nad miejscem, gdzie było Dziecko. A gdy ujrzeli gwiazdę, ucieszyli się niezmiernie wielką radością. Następnie weszli do domu, zobaczyli Dziecko z Jego matką Marią, upadli, złożyli Mu pokłon, a następnie otworzyli swoje skarby i złożyli Mu dary: złoto, kadzidło i mirrę. ‘
Mateusza 2:9-11
Nieżydowscy magowie przybywają z daleka, aby spotkać „Króla Żydów”. Tymczasem rządzący establishment żydowski, kierowany przez Heroda Wielkiego, zostaje „zaniepokojony” nowiną o narodzinach ich Króla. To przewiduje schemat, który był nienaruszony przez ostatnie 2000 lat.
Przyjście Jezusa widziane oczami Żydów
W rzeczywistości opowieść o narodzinach Jezusa w Boże Narodzenie kontynuuje narrację, która przedstawia go jako archetypowego Żyda, który miał błogosławić wszystkie narody – w tym mnie i ciebie. Dwa tysiące lat wcześniej, zaczynając od historii Abrahama (2000 r. p.n.e.), Bóg obiecał
‘I będę błogosławił błogosławiącym tobie, a lekceważącego cię przeklnę, i będą błogosławione w tobie wszystkie plemiona ziemi. ‘
Rodzaju 12:3
To sprawiło, że Abraham w podeszłym wieku udał się na pielgrzymkę do Ziemi Obiecanej . Jednak minęło wiele lat, zanim narodził się jego syn Izaak . Narodziny Izaaka w setnym roku życia Abrahama były tak samo cudowne, jak narodziny Jezusa z dziewicy. Narodziny Jezusa odzwierciedlają narodziny Izaaka, aby podkreślić tę archetypową rolę Żydów.
Powtórzone przez proroków żydowskich
Nadzieja na przyszłe błogosławieństwo dla wszystkich narodów przybrała decydujący obrót wiele wieków później, gdy Bóg za pośrednictwem proroka Izajasza (700 p.n.e.) wezwał wszystkie narody, aby:
‘Słuchajcie Mnie, wyspy, i uważajcie, narody z daleka! Pan powołał Mnie od poczęcia, już we wnętrzu mej matki wspomniał moje imię. ‘
Izajasza 49:1
Bóg przedstawił następnie swego przyszłego „sługę” Izraela , archetyp lub ucieleśnienie narodu żydowskiego.
‘i powiedział do Mnie: Jesteś moim sługą, Izraelu, przez ciebie się wsławię! ‘
Izajasza 49:3
Aby przynieść to błogosławieństwo wszystkim narodom (poganom)
‘Mówi: To za mało, że jesteś Mi sługą, aby podnieść plemiona Jakuba i sprawić powrót zachowanych Izraela, więc ustanowiłem Cię światłem narodów, aby moje zbawienie dosięgło krańca ziemi. ‘
Izajasza 49:6
Jednakże jednocześnie sługa ten pozostał dziwnie odrażający dla swojego narodu.
‘Tak mówi JHWH , Odkupiciel Izraela, jego Święty, wzgardzeniu duszy, budzącemu obrzydzenie u narodu, słudze władców: Królowie zobaczą i powstaną, książęta złożą pokłon ze względu na JHWH , który jest wierny, [i na] Świętego Izraela, który Ciebie wybrał. ‘
Izajasza 49:7
Boże Narodzenie ukazuje podwójne spełnienie tego „błogosławieństwa”, gdyż narody na całym świecie obchodzą Boże Narodzenie, podczas gdy własny lud Jezusa nie uznaje Go.
Co więcej, wielu z nas w narodach nie rozumie już znaczenia Jezusa ani jego misji. Możemy pamiętać o nim w Boże Narodzenie, ale poza tym pozostaje on po prostu kulturową pozostałością europejskiej ery przednaukowej.
Poznawanie Jezusa przez pryzmat jego żydowskiej perspektywy
Być może część problemu dotyczy narodów w obrębie chrześcijaństwa, które nie postrzegają już Jezusa z żydowskiej perspektywy. Gdy Mateusz i Łukasz zaczęli opowiadać o jego narodzinach, cztery ewangelie kontynuowały w tym całkowicie żydowskim przedstawieniu Jezusa.
Czyniąc to, ewangelie proponują śmiałą hipotezę, że Jezus uosabia cały naród Izraela. Z ich perspektywy Jezus jest archetypem, mistrzowskim planem, wypełnieniem lub dopełnieniem Izraela.
Czy jednak hipoteza ta może znaleźć poparcie?
Czy to dla nas robi jakąś różnicę?
Poznawanie Jezusa przez pryzmat żydowski sprawia, że jego osoba i misja stają się żywe, prawdziwe i osobiście istotne, a nie wyblakłe i odległe, jak to się wydaje wielu z nas. Jezus wyróżnia się w kontekście Boskiego Planu. Możemy więc angażować się w niego w sposób, który czyni go wielkim i realistycznym, jakim był dla swoich współczesnych – pozwalając nam zrozumieć, co oznacza jego obiecane „błogosławieństwo” i „światło dla narodów”.
Kontynuujemy więc badanie Jezusa przez pryzmat żydowski. Przyglądamy się powiązaniu między jego narodzinami a narodzinami pierwszego Izraelity – Izaaka , sugerując rolę Jezusa w jego narodzie. Następnie kontynuujemy jego dziecięcą ucieczkę w celu przetrwania, zilustrowaną w historii Anny Frank , dalej rozwijając jego rolę błogosławienia wszystkich ludzi.