Powtórzonego Prawa 28
Błogosławieństwa
(Kpł 26:3-13; Pwt 7:12-24)
1 A jeśli będziesz pilnie słuchał głosu JHWH, twojego Boga, by strzec i wypełniać wszystkie Jego przykazania, które ja ci dziś nadaję, to wyniesie cię JHWH, twój Bóg, wysoko ponad wszystkie narody ziemi. 2 Jeśli więc będziesz słuchał głosu JHWH, twojego Boga, przyjdą na ciebie i dosięgną cię wszystkie te błogosławieństwa: 3 Błogosławiony będziesz w mieście i błogosławiony będziesz na polu. 4 Błogosławiony będzie owoc twojego łona i owoc twojej ziemi, także owoc twojego bydła, młode twoich krów i jagnięta twoich stad. 5 Błogosławiony będzie twój kosz i twoja dzieża. 6 Błogosławiony będziesz, gdy będziesz przychodził, i błogosławiony, gdy będziesz wychodził.
7 JHWH wyda twoich wrogów – powstający przeciw tobie zostaną przed tobą pobici. Jedną drogą wyjdą przeciw tobie, a siedmioma drogami będą przed tobą uciekać. 8 JHWH przykaże, aby błogosławieństwo było w twoich spichlerzach i w każdym przedsięwzięciu twojej ręki – i pobłogosławi cię w ziemi, którą daje ci JHWH, twój Bóg. 9 JHWH ustanowi cię sobie jako święty lud, tak jak ci przysiągł – gdy będziesz przestrzegał przykazań JHWH, twojego Boga, i kroczył Jego drogami. 10 I zobaczą wszystkie ludy ziemi, że imię JHWH jest wzywane u ciebie, i będą się ciebie bać. 11 JHWH obdarzy cię dobrem w obfitości w owocu twojego łona i w owocu twojego bydła, i w owocu twojej roli na ziemi, którą JHWH przysiągł twoim ojcom, że tobie ją da.
12 JHWH otworzy dla ciebie swój skarbiec dobra, niebiosa, aby dawać deszcz twojej ziemi we właściwym mu czasie i aby błogosławić całe dzieło twojej ręki, tak że będziesz mógł pożyczać licznym narodom, lecz ty sam nie będziesz się zapożyczał. 13 I JHWH umieści cię na przedzie, nie w ogonie, i będziesz tylko na górze, a nie będziesz na dole – gdy będziesz słuchał przykazań JHWH, twojego Boga, które ja ci dziś nadaję, abyś ich strzegł i abyś je wypełniał. 14 Nie odstąpisz zaś od wszystkich tych słów, które ja ci dziś przykazuję, ani w prawo, ani w lewo, by [przy tym] iść za obcymi bogami i im służyć.
Skutki nieposłuszeństwa
(Kpł 26:14-26)
15 Lecz jeśli nie będziesz słuchał głosu JHWH, twojego Boga, by strzec i spełniać wszystkie Jego przykazania i Jego ustawy, które ja wam dzisiaj nadaję, to przyjdą na ciebie i dosięgną cię wszystkie te przekleństwa: 16 Przeklęty będziesz w mieście i przeklęty będziesz na polu. 17 Przeklęty będzie twój kosz oraz twoja dzieża. 18 Przeklęty będzie owoc twojego łona i owoc twojej ziemi, młode twojego bydła i jagnięta twojego stada. 19 Przeklęty będziesz, gdy będziesz przychodził, i przeklęty, gdy będziesz wychodził. 20 JHWH rzuci na ciebie klątwę, zamęt i rozczarowanie w każdym przedsięwzięciu twojej ręki, które podejmiesz, aż do wyniszczenia cię i aż do rychłego wytępienia z powodu niegodziwości twoich czynów, w których [widać, że] Mnie opuściłeś.
21 JHWH sprawi, że przywrze do ciebie zaraza, aż wygubi cię On z [powierzchni] ziemi, do której wchodzisz, aby ją posiąść. 22 Uderzy cię JHWH suchotami i gorączką, i zapaleniem, i posuchą, i mieczem, i śniecią, i pleśnią – i prześladować cię będą, aż zginiesz. 23 Niebo zaś, które jest nad twoją głową, stanie się miedzią, a ziemia, która jest pod tobą – żelazem. 24 Jako deszcz, JHWH da twojej ziemi proch i pył. Z niebios spadać będzie [on] na ciebie, aż wyginiesz. 25 JHWH sprawi, że zostaniesz pobity przed swoimi wrogami. Jedną drogą do niego wyjdziesz, a siedmioma drogami będziesz przed nim uciekał i staniesz się okropnością dla wszystkich królestw ziemi. 26 Twój trup będzie żerem dla wszelkiego ptactwa niebios i zwierząt ziemi – i nikt nie będzie ich płoszył.
27 JHWH dotknie cię wrzodem egipskim i guzami, i świerzbem, i liszajem, z których nie zdołasz się wyleczyć. 28 JHWH uderzy [cię] też obłędem i ślepotą, i otępieniem serca, 29 i będziesz chodził po omacku w południe, jak po omacku chodzi niewidomy o zmroku, i nie powiedzie ci się na twoich drogach. Będziesz – owszem – tylko uciskany i łupiony po wszystkie dni – i nie będzie miał kto cię wybawić. 30 Zaręczysz się z kobietą, lecz położy się z nią inny mężczyzna. Wybudujesz dom, lecz w nim nie zamieszkasz. Zasadzisz winnicę, lecz z niej nie zaczniesz korzystać. 31 Twoje bydlę na twoich oczach zostanie zarżnięte, ale ty jeść z niego nie będziesz. Twój osioł sprzed twojego oblicza zostanie zrabowany i do ciebie nie wróci. Twoje owce zostaną oddane twoim wrogom i nie będziesz miał wybawiciela.
32 Twoi synowie i twoje córki zostaną wydane innemu ludowi, a twoje oczy codziennie wypatrywać [ich] będą i tęsknić za nimi, lecz w twym ręku nie będzie siły [ich wybawić]. 33 Owoc twojej ziemi i cały twój trud zje lud, którego nie znałeś, i będziesz tylko uciskany i ciemiężony po wszystkie dni – 34 i oszalejesz na widok tego, co zobaczą twoje oczy. 35 JHWH uderzy [cię] na kolanach i na udach złośliwym wrzodem, którego nie zdołasz wyleczyć, [począwszy] od spodu twojej stopy aż po twój czubek [głowy].
36 JHWH poprowadzi ciebie i twojego króla, którego nad sobą ustanowisz, do narodu, którego nie znałeś ani ty, ani twoi ojcowie, i będziesz tam służył innym bogom, z drewna i kamienia. 37 I staniesz się przedmiotem zgrozy, przypowieści i drwiny wśród wszystkich ludów, do których cię JHWH zaprowadzi. 38 Dużo ziarna wyniesiesz na pole, a mało zbierzesz, gdyż pożre je szarańcza. 39 Winnice zasadzisz i obrobisz, lecz wina pić nie będziesz ani [winogron] nie zbierzesz, gdyż pożre je robactwo. 40 Będziesz miał drzewa oliwne we wszystkich twych granicach, lecz oliwą się nie namaścisz, gdyż twoje oliwki opadną. 41 Zrodzisz synów i córki, ale mieć ich nie będziesz, gdyż pójdą do niewoli. 42 Wszystkie twoje drzewa i owoc twojej ziemi posiądzie robactwo.
43 Przychodzień, który będzie u ciebie, wznosić się będzie nad tobą coraz wyżej, a ty będziesz schodził coraz niżej. 44 On będzie tobie pożyczał, a ty nie będziesz pożyczał jemu; on będzie na przedzie, a ty będziesz w ogonie. 45 I przyjdą na ciebie te wszystkie przekleństwa, i będą cię prześladować, i dosięgać cię, aż zginiesz, gdyż nie posłuchałeś głosu JHWH, twojego Boga, by strzec Jego przykazań i Jego ustaw, które ci nadał. 46 I będą ci na znak i coś, co budzi zdziwienie – [tobie] i twojemu potomstwu – na wieki.
47 Za to, że nie służyłeś JHWH, twojemu Bogu, w radości i w dobroci serca, z obfitości wszystkiego, 48 będziesz służył swoim wrogom, których JHWH pośle na ciebie, w głodzie i w pragnieniu, i w nagości, i w niedostatku wszystkiego – i włoży żelazne jarzmo na twój kark, aż cię wytępi. 49 Sprowadzi JHWH przeciw tobie naród z daleka, z krańca ziemi, jakby orlim lotem, naród, którego języka nie słyszałeś, 50 naród o srogim obliczu, który nie będzie miał względu dla starca i nie zlituje się nad chłopcem. 51 I pożre [on] owoc twojego bydła i owoc twojej ziemi aż do twego wyniszczenia, nie pozostawi ci [też] zboża, moszczu ani oliwy, ani młodych twojego bydła, ani jagniąt twoich owiec, dopóki cię nie zniszczy. 52 I oblegnie cię we wszystkich bramach, aż do upadku twoich murów, wysokich i niedostępnych, w których pokładałeś ufność – w całej twojej ziemi. Tak, oblegnie cię we wszystkich twoich bramach, w całej twojej ziemi, którą dał ci JHWH, twój Bóg.
53 I będziesz jadł owoc twojego łona, ciało twoich synów i twoich córek, które dał ci JHWH, twój Bóg, w [czasie] oblężenia i ucisku, którymi przyciśnie cię twój wróg. 54 Mężczyzna najbardziej wśród was delikatny i bardzo wybredny rzucać będzie zawistnym okiem na swego brata i na żonę jego łona, i na resztę jego synów, którzy pozostali, 55 z powodu niedania [mu] z jednego z nich, z ciała jego synów, które zjadł, z powodu nie pozostawienia mu niczego w oblężeniu i ucisku, którymi ściśnie cię twój wróg we wszystkich twoich bramach. 56 Najbardziej u ciebie delikatna i wypieszczona [kobieta], która nie próbowała spodu swojej stopy postawić na ziemi z powodu wypieszczenia i delikatności, będzie rzucać zawistnym okiem na męża swojego łona i na swojego syna, i na swoją córkę, 57 i na swą pozostałość po porodzie wychodzącą spomiędzy jej nóg, i na swoich synów, których urodziła, gdyż ich zje przy braku czegokolwiek, w ukryciu, w [czasie] oblężenia i ucisku, którymi przydusi cię twój wróg w twoich bramach.
58 Jeśli nie będziesz strzegł tego, by spełniać wszystkie słowa tego Prawa, zapisane w tym zwoju, aby bać się tego imienia, chwalebnego i budzącego lęk, [imienia] JHWH, twojego Boga, 59 to JHWH tym bardziej wzmoże ciosy, [którymi] ugodzi ciebie, i ciosy na twoje potomstwo, ciosy potężne i długotrwałe, choroby groźne i długotrwałe. 60 I sprowadzi z powrotem na ciebie wszelkie choroby Egiptu, przed którymi tak drżałeś, i przylgną [one] do ciebie. 61 Również wszelką chorobę i wszelki cios, który nie został zapisany w zwoju tego Prawa, sprowadzi JHWH na ciebie, dopóki cię nie zniszczy. 62 I pozostanie wam mężczyzn niewielu, zamiast być liczni niczym gwiazdy niebios, ponieważ nie posłuchałeś głosu JHWH, twojego Boga.
63 I będzie tak, że jak JHWH cieszył się wami przy wyświadczaniu wam dobra i rozmnażaniu was, tak JHWH będzie się cieszył nad wami przy niszczeniu was i przy tępieniu was, i przy wyrywaniu was z tej ziemi, do której wchodzisz, aby ją posiąść. 64 I rozproszy cię JHWH między wszystkie ludy od krańca ziemi aż po kraniec ziemi, i będziesz tam służył innym bogom, których nie znałeś ty ani twoi ojcowie, z drewna i z kamienia. 65 Lecz i u tych narodów nie zaznasz wytchnienia i nie będzie [tam] miejsca odpoczynku dla podeszwy twojej stopy. Raczej da ci tam JHWH trwożliwe serce i przygasłe oczy, i zbolałą duszę. 66 I będzie [tam] twoje życie zawieszone przed tobą, i będziesz się lękał nocami i dniami – i nie będziesz pewny swojego życia. 67 Rano będziesz mówił: Oby już był wieczór. A wieczorem będziesz mówił: Oby już był ranek. To z powodu lęku twojego serca, który cię ogarnie, i z powodu widoku, który zobaczą twoje oczy.
68 JHWH zawróci cię z powrotem do Egiptu na okrętach, drogą, o której ci powiedziałem, że jej już nie zobaczysz. I wystawicie się tam na sprzedaż twoim wrogom jako niewolnicy i jako niewolnice, ale nie będzie kupującego. 69 To są słowa przymierza, które JHWH nakazał Mojżeszowi zawrzeć z synami Izraela w ziemi Moab, oprócz przymierza, które zawarł z nimi na Horebie
Powtórzonego Prawa 29
Mowa szósta: Wezwanie do wierności i zawarcie przymierza na stepach Moabu
1 I zwołał Mojżesz całego Izraela i powiedział do nich: Wy widzieliście wszystko, co uczynił JHWH na waszych oczach w ziemi egipskiej faraonowi i wszystkim jego sługom, i całej jego ziemi – 2 te wielkie próby, które oglądały twoje oczy, te znaki i te wielkie cuda. 3 Lecz aż do dnia dzisiejszego JHWH nie dał wam serca do poznania ani oczu do przenikania, ani uszu do słuchania. 4 A prowadziłem was po pustyni przez czterdzieści lat i nie zdarły się z was wasze szaty, nie zdarły się też z twej stopy twe sandały. 5 Chleba nie jadaliście, wina i piwa nie pijaliście, po to, byście poznali, że Ja, JHWH, jestem waszym Bogiem. 6 A gdy przyszliście na to miejsce i wyszedł Sychon, król Cheszbonu, i Og, król Baszanu, by zmierzyć się z nami w walce, pobiliśmy ich, 7 przejęliśmy ich ziemię i oddaliśmy ją w dziedzictwo Rubenitom i Gadytom, i połowie plemienia Manassesa. 8 Przestrzegajcie zatem słów tego przymierza i wypełniajcie je, po to, by wam się powodziło we wszystkim, co będziecie czynić.
9 Stawiliście się dzisiaj wy wszyscy przed obliczem JHWH, waszego Boga, wasi naczelnicy waszych plemion, wasi starsi i wasi urzędnicy, każdy mężczyzna Izraela, 10 wasze dzieci, wasze żony i twój przychodzień, który jest w twym obozie, od rąbiącego twe drewno po czerpiącego twą wodę, 11 ażeby wejść w przymierze z JHWH, twoim Bogiem, i w Jego przysięgę, którą JHWH, twój Bóg, zawiera dzisiaj z tobą, 12 po to, by dziś ustanowić cię sobie jako lud, i [po to, by] On stał się twoim Bogiem, jak ci zapowiedział i jak przysiągł twoim ojcom, Abrahamowi, Izaakowi i Jakubowi. 13 Lecz nie tylko z wami samymi zawieram ja to przymierze i tę przysięgę, 14 ale zarówno z tym, który jest tu dziś z nami przed JHWH, naszym Bogiem, jak i z tym, którego tu dziś z nami nie ma.
15 Wy bowiem wiecie, jak mieszkaliśmy w ziemi egipskiej i jak przechodziliśmy pośród narodów, [pośród] których przeszliśmy. 16 I widzieliście ich ohydy i posążki z drewna i kamienia, ze srebra i złota, które u siebie mają. 17 Oby nie było wśród was mężczyzny ani kobiety, ani rodziny, ani plemienia, których serce odwróciłoby się dziś od JHWH, naszego Boga, by iść i służyć bogom tych narodów! Oby nie było wśród was korzenia wydającego truciznę i piołun, 18 który gdyby usłyszał słowa tej przysięgi, pobłogosławiłby sobie w swoim sercu, mówiąc: Pokój mieć będę, choćbym trwał w uporze mego serca – po to, by zgarnąć [zyski] nawodnionej wraz z wysuszoną. 19 JHWH nie zechce takiemu przebaczyć; wręcz przeciwnie, zapłonie gniew JHWH i Jego zapalczywość na takiego człowieka i rozciągnie się nad nim całe to przekleństwo zapisane w tym zwoju. JHWH wymaże też jego imię spod niebios 20 i oddzieli go JHWH ku nieszczęściu od wszystkich plemion Izraela, zgodnie ze wszystkimi przekleństwami przymierza, zapisanego w zwoju tego Prawa.
21 Wówczas powie następne pokolenie, wasi synowie, którzy po was powstaną, i cudzoziemiec, który przyjdzie z dalekiej ziemi, gdy zobaczą klęski tej ziemi i schorzenia, którymi JHWH ją porazi: 22 Siarką i solą, pogorzeliskiem jest jej gleba. Nie będzie obsiewana i nie będzie obrabiana, bo nie wzejdzie na niej żadna roślina. [I rzeczywiście] będzie jak ruiny Sodomy i Gomory, Admy i Seboim, które JHWH obalił w swoim gniewie i w swoim wzburzeniu. 23 A gdy spytają wszystkie narody: Za co JHWH uczynił tak tej ziemi? Skąd ten wielki żar [Jego] gniewu? – 24 to odpowiedzą: Za to, że porzucili przymierze z JHWH, Bogiem swoich ojców, które zawarł z nimi, gdy wyprowadził ich z ziemi egipskiej. 25 Poszli zaś i służyli innym bogom i kłaniali się im, bogom, których nie znali i których im nie przydzielił – 26 dlatego rozgorzał gniew JHWH przeciw tej ziemi, tak by sprowadzić na nią wszelkie przekleństwo zapisane w tym zwoju. 27 I wykorzenił ich JHWH z ich ziemi w gniewie i we wzburzeniu, i w wielkim uniesieniu, i wyrzucił ich do innej ziemi, jak to jest dzisiaj.
28 To, co jest zakryte, należy do JHWH, naszego Boga, a to, co jawne, do nas i do naszych synów, na wieki, abyśmy wypełniali wszystkie słowa tego Prawa.
Prosperity After Turning to the Lord
30 When all these blessings and curses I have set before you come on you and you take them to heart wherever the Lord your God disperses you among the nations, 2 and when you and your children return to the Lord your God and obey him with all your heart and with all your soul according to everything I command you today, 3 then the Lord your God will restore your fortunes[c] and have compassion on you and gather you again from all the nations where he scattered you. 4 Even if you have been banished to the most distant land under the heavens, from there the Lord your God will gather you and bring you back. 5 He will bring you to the land that belonged to your ancestors, and you will take possession of it. He will make you more prosperous and numerous than your ancestors. 6 The Lord your God will circumcise your hearts and the hearts of your descendants, so that you may love him with all your heart and with all your soul, and live. 7 The Lord your God will put all these curses on your enemies who hate and persecute you. 8 You will again obey the Lord and follow all his commands I am giving you today. 9 Then the Lord your God will make you most prosperous in all the work of your hands and in the fruit of your womb, the young of your livestock and the crops of your land. The Lord will again delight in you and make you prosperous, just as he delighted in your ancestors, 10 if you obey the Lord your God and keep his commands and decrees that are written in this Book of the Law and turn to the Lord your God with all your heart and with all your soul.
The Offer of Life or Death
11 Now what I am commanding you today is not too difficult for you or beyond your reach. 12 It is not up in heaven, so that you have to ask, “Who will ascend into heaven to get it and proclaim it to us so we may obey it?” 13 Nor is it beyond the sea, so that you have to ask, “Who will cross the sea to get it and proclaim it to us so we may obey it?” 14 No, the word is very near you; it is in your mouth and in your heart so you may obey it.
15 See, I set before you today life and prosperity, death and destruction. 16 For I command you today to love the Lord your God, to walk in obedience to him, and to keep his commands, decrees and laws; then you will live and increase, and the Lord your God will bless you in the land you are entering to possess.
17 But if your heart turns away and you are not obedient, and if you are drawn away to bow down to other gods and worship them, 18 I declare to you this day that you will certainly be destroyed. You will not live long in the land you are crossing the Jordan to enter and possess.
19 This day I call the heavens and the earth as witnesses against you that I have set before you life and death, blessings and curses. Now choose life, so that you and your children may live 20 and that you may love the Lord your God, listen to his voice, and hold fast to him. For the Lord is your life, and he will give you many years in the land he swore to give to your fathers, Abraham, Isaac and Jacob.